In april maakte ik voor het eerst kennis met een schitterend natuurgebied op de Utrechtse Heuvelrug. Dankzij een tip van Marcel Duiven heb ik er een favoriet natuurgebied bij: Heidestein. Wat een waanzinnig mooi en afwisselend gebied, gelegen aan de rand van Zeist. Samen met Stan hebben we toen onze ogen uitgekeken. Marcel attendeerde ons toen al op allerlei soorten vogels die daar rondvlogen. Hier heb ik mijn eerste kuifmees gezien. Ook maakten we kennis met Thijmen, een teller op de trektelpost in dit gebied.
Op woensdag 4 mei 2022 ben ik, samen met twee kennissen naar dit unieke gebied teruggekeerd. Marcel zou ons ook nu weer rondleiden.
Klokslag 7.00 uur rijden we een parkeerplaats op, gelegen aan de rand van Heidestein. Marcel is al aanwezig. Hij stelt voor om het gebied nu op een andere manier te doorkruisen. Hij zal rekening houden met mijn wensen, het zien van de kuifmees, bonte vliegenvanger, zwarte specht en kruisbek. Wel erg hoge verwachtingen van mij, maar toch zullen deze wensen voor een groot deel worden ingewilligd.
Na vijf minuten wandelen komen we onze eerste verrassing tegen, een paartje goudvinken, vlak voor ons op het wandelpad. Ondanks weinig licht toch nog even wat fotootjes gemaakt. Marcel heeft deze kleurrijke vinken nog niet eerder hier gezien. Wat een geluk. Daarna wandelen we richting een vijver, waarin een paartje dodaars hun nest hebben. De jongen zijn al uit en laten zich amper zien, veilig onder moeders vleugels of verscholen in het riet. We kunnen wel een glimp opvangen. In de verte horen we ondertussen het geluid van de zwarte specht. Hoera, hij is aanwezig, maar zien .... Overal het geluid van allerlei mezensoorten, vooral de kuifmees (mijn favoriete mezensoort) en de zwarte mees laten hun riedeltje horen. Mijn oren pakken helaas niet alles op, zelfs met gehoorapparaat aan ontgaan mij de hoge geluiden. Al gauw krijgen we de eerste kuifmeesjes te zien. Mijn dag kan al niet meer stuk, goudvink en kuifmees. Geweldig. We ontdekken zelfs een boom, waar de kuifmees zijn nestje heeft. Er zijn jongen, want de ouders vliegen af en aan met voedsel. De zwarte mees laat zich tussen de koolmezen en pimpelmezen ook zien. Het roepje ga ik langzaamaan herkennen.
Dan opeens roept Stan:"De zwarte specht! Daar, op de grond, tussen die bomen daar." Nu staan er daar veel bomen, maar toch krijgen we deze schuwe specht in het oog. De specht is aan het foerageren en heeft geen aandacht voor ons. Gelukkig gaat hij ook nog even aan een stam hangen, want dat hoort hij natuurlijk te doen. Heel wat foto's worden gemaakt. Genieten. Een zwarte specht, niet alleen gehoord, maar ook gezien. Uiteindelijk gaat de zwarte specht er weer vandoor, wij gaan ook weer verder. We horen het geluid van de raven, horen overal het geluid van de grote bonte specht. De eerste bonte vliegenvanger krijgen we in beeld. We komen ogen en oren te kort.
We blijven nog een aantal uren in dit prachtige gebied, bosrijk, maar ook stukken heide, heuvelachtig en een paar watertjes. Boven ons horen en zien we de veldleeuweriken, dan weer boomleeuweriken. Langs de rand van een bosgedeelte de boompiepers. Een torenvalk gaat er met een prooi vandoor (hagedisje), een buizerd zit vanaf een boomtop de omgeving af te zoeken. En wij genieten van alles om ons heen. We komen bij een plek, waar de bonte vliegenvanger een nest heeft. Wat een fraai vogeltje is dit toch. En overal weer het geluid van kuifmeesje en zwarte meesjes. Het geluid van de gekraagde roodstaart verraadt zijn aanwezigheid. Arthur krijgt het geluid maar niet in zijn hoofd, maar gelukkig herkennen Stan en Marcel het geluid wel. Al gauw krijgen we deze prachtig gekleurde vogel in beeld.
Aan het eind proberen we ook nog even de kruisbekken te vinden, maar die laten ons even met rust. Of andersom? Geeft niet, we hebben een heerlijke dag achter de rug. Bij de auto's wacht ons toch nog een verrassing. Zit daar nu een koekoek in de boom? Nee hoor, een sperwer. Hij vliegt vlak voor onze ogen weer weg. Maar we hebben hem gezien. Een prachtige afsluiting van de heerlijke vogelochtend. Dankjewel, Marcel.
Op zaterdagmorgen 23 april 2022 rond 8.00 uur verzamelen 13 enthousiaste natuurliefhebbers zich op het parkeerterrein van zwembad De Vliet. De bestemming is de Beningerslikken, een prachtig natuurgebied aan het Haringvliet. Vandaag mag ik een excursie leiden van de afdeling KNNV Leiden. Ik geeft nog even wat toelichting op het dagprogramma en nadat de chauffeurs de routebeschrijving op papier hebben gekregen, stapt ieder in de auto. Beningerslikken, we komen eraan.
Na een uurtje rijden, komen we allen aan bij de parkeerplaats Beningslikken, nabij de uitkijktoren. Even het trapje op om over de dijk te kunnen kijken en al gauw worden de eerste waarnemingen gedaan. De eerste bruine kiekendief laat zich zien, groepen wintertalingen worden met de telescoop in beeld gebracht en de nodige groenpootruiters vertonen zich op de sliklagen. Rob krijgt al heel wat waarnemingen door, hij is bereid om vandaag alle waargenomen soorten te noteren. Na een tijdje genoten te hebben van het uitzicht, lopen we een rondje om dit mooie gebied. Graspiepers laten zich soms van heel dichtbij benaderen, de rietzangers laten zich moeilijker zien. Door de harde wind duiken ze, al zingend, diep in de rietkraag. Al gauw wordt er een bijzondere waarneming gedaan, een paapje hoog in een van de struiken. Of toch een vrouwtje roodborsttapuit? Een foto en een vogelboek geven uitsluitsel, toch een paapje. Verder wandelend ontmoeten we man middelste zaagbek (hier schijnt al jaren een paartje te broeden), horen we de cetti's (zien doe je ze zelden) en een zingende zwartkop. Natuurlijk hopen we ook op onze blauwe en gele favorietjes, de blauwborst en gele kwikstaart. Maar voorlopig doen we het met de vele rietgorzen, rietzangers, kneutjes en graspiepers. Een eerste grasmus laat zich horen. Een vrouwtje bruine kiek vliegt boven de rietlanden (want zo hoort het), even later gevolgd door man bruine kiek. Op de slikken kluten, groenpootruiters, kemphanen en andere steltlopers. 
Gerard roept opeens: "Blauwborstjes hier vlakbij". We zoeken het riet af, maar niks hoor. Reinier probeert zich ondertussen in te leven in de geest van een rietvogel. Hoe zou die dit alles bekijken? "Daar, op het pad, 13 exemplaren ...". Wat teleurgesteld wandelen we verder. Gerard en ik laten het er niet bij zitten, blijven nog even staan. Zien dan toch wat rondscharrelen laag in het riet. De vogel vliegt weg. Een blauwborst? De camera's ratelen. De foto's zullen later het bewijs leveren, het was een blauwborst.
Bij het pontje nuttigen we onze lunch en genieten van al het moois om ons heen. Overvliegende zwartkopmeeuwen (vooral herkenbaar aan hun unieke geluid), brandganzen, een eenzame lepelaar. Genieten.
We vervolgen onze route. Even verderop worden de telescopen uitgebreid ingezet. Een tapuit laat zich prachtig bekijken. Groepen steltlopers vliegen rondjes boven de slikken, landen dan opeens allemaal tegelijk. Maar wat zijn het? Zelfs de zeer ervaren vogelaar Ad is er niet zeker van. Bonte strandlopers, ruitertjes, goudplevieren, witgatjes? Gelukkig worden er de nodige foto's gemaakt. Ik zal ze sturen naar twee ervaren vogelkenners. Hopelijk komen zij tot de juiste naamgeving. We lopen na een half uurtje richting de auto's. Geen gele kwikstaarten, maar toch iets geels. Puttertjes zoeken insecten tussen de bloeiende voorjaarsbloemen op de dijk.
We sluiten deze excursie-dag af op een gezellig terras in Zuidland. Brasserie en B&B De Hartewens heeft drie tafels voor ons gereserveerd. Genietend van de koffie, thee, frisdrank en heerlijk gebak, praten we nog even gezellig bij. Kijken terug op een geslaagde dag, met veel zon, maar ook met een stevige bries. Wat hebben we genoten van de natuur om ons heen en van elkaars gezelschap! Wat fijn, dat dit nu weer mogelijk is, na alle corona-beperkingen van de afgelopen twee jaar.
Op drie januari 2022 stap ik om 8.00 uur mijn auto in, stel de tom-tom in op Grote Praambult en rijd richting de Oostvaardersplassen. Het weer lijkt gunstig, weinig kans op regen, een beetje zon en helaas wel een krachtige wind. De dag te voren nog even de waarnemingen bekeken op waarneming.nl welke vogelsoorten er zoal waargenomen waren. Natuurlijk volop meldingen van de zeearend, maar ook van wilde zwanen, nonnetjes en baardmannetjes. Genoeg soorten dus om die richting weer eens op te gaan.
De eerste stop is bij de Grote Praambult. Bij het eerste ochtendlicht zie ik in de verte mijn eerste zeearend. Verder heel veel brandganzen en grauwe ganzen. Wat overvliegende spreeuwen en verder toch niet zoveel spannend. Dus gauw de auto in, richting de Kleine Praambult. Daar is toch heel wat meer te zien. Opnieuw twee jagende zeearenden, een groepje wilde zwanen ver weg, net als de kleine zwanen. Leuk om op afstand toch de verschillen tussen deze drie soorten zwanen te zien. De kleine zwanen doen echt hun naan eer aan, ze zijn een stuk kleiner dan de knobbelzwaan en de ranke wilde zwanen. Opnieuw grote groepen brandganzen, hele groepen kieviten, die angstig heen en weer vliegen, bang voor de jagende zeearenden. Een mooi gezicht, als alles de lucht in gaat. Een aantal grote zilverreigers laten zich zien, alsmede de nodige eendensoorten. Samen met een andere vogelkenner gaan we richting de vogelkijkhut de poelruiter.
Onderweg zien we de nodige vinken heen en weer vliegen, horen een vuurgoudhaantje en staan oog in oog met een groepje wilde zwanen, prachtig in het ochtendlicht. De cetti's laat zich oren, de waterral laat zijn speenvarken gejammer horen. In de hut even geen gierende wind om ons heen. Genieten van de rust, de vogels om ons heen. Heel ver weg de nonnetjes, dichterbij een groepje slobeenden. Een jagende torenvalk en opnieuw een aantal wilde zwanen. Helaas hier gaan zeearend of blauwe kiekendief. Wel vloog een havik of sperwer met prooi over de kijkhut, een foto maken lukte niet. Na een half uurtje nog even rond de kijkhut gewandeld. Leuke soorten aldaar, zoals een vuurgoudhaantje, staartmezen, vinken, koperwieken en kramsvogels. Een grote bonte specht laat zich horen. Een groepje boomkruipers spelen krijgertje met elkaar (nog nooit gezien) en een boomklever bekijkt op afstand het geheel. Een vuurgoudhaantje speelt verstoppertje achter een tak. Wat een mooie plek is het hier. Maar geen getreuzel, op naar de volgende plek, de vogelkijkhutten de kluut en de zeearend zijn aan de beurt.
Eerst naar de Kluut, daar is niet veel te zien. Het water staat erg hoog, veel golven. Alleen wat kuifeenden en een paar aalscholvers wagen zich daar in het water. Verder niet veel. Dus op naar de kijkhut de Zeearend. Dat is best een aardige wandeling. Dwars door een mooi stukje natuur, veel rietlanden, afgewisseld met wat droge stukken. Geen ijsvogeltjes of baardmannen, wel wat mezensoorten, waaronder de matkop. In de kijkhut is niet zoveel te zien. Een aantal grote zilverreigers, erg ver weg een roofvogel (havik?) en verder wat aalscholvers en overvliegende kieviten. Net voor ik aankwam, was de zeearend nog gezien, vlak langs de kijkhut. Iemand liet een mooie foto-opname zien van de voorbij scherende zeearend. Prachtig. Op de terugweg naar de auto kom ik nog een vrouwtje grote zaagbek tegen. Wat een mooie soort is dit toch.
De volgende twee stops zijn op de parkeerplaatsen langs de Oostvaardersdijk. Daar is altijd wel wat te zien. De torenvalk laat zich (zoals altijd) weer zien, in de verte heel veel bergeenden en krak- en slobeenden. Ook hier geen baardmannetjes. Helaas, dan op weg naar de laatste stop, de Lepelaarsplassen.
Het wordt al een beetje schemerig, als ik mijn auto parkeer bij bezoekerscentrum De Trekvogel. Snel loop ik richting de kijkhut van de Lepelaarsplassen. Onderweg stuitte ik op een groepje grote zaagbekken,, zowel man als vrouw. Prachtig nog even in het late zonlicht. Genieten dus. Daarna op weg naar de kijkhut. Helaas was het al stil op het water rondom dit bekende vogelkijkpunt. Al gauw besloot ik weer weg te gaan, dan ben ik nog op tijd bij de auto, voor het donder is. Onderweg zie ik een bollig pluisje vogel in de top van een boom zitten. Voor mij direct een herkenningsmoment, zou het een appelvink zijn? En ja hoor, hoog in de boom (zoals altijd) zat een prachtig mannetje appelvink. Een mooier moment om deze heerlijke dag mee af te sluiten, kon er toch niet zien. Voldaan stap ik de auto in, mijn tom-tom geeft me de kortste route waar naar huis.
December 2021 is met knallend vuurwerk afgesloten, ondanks allerlei verboden of beperkingen. Maar juist deze maand leverde wel twee unieke ontmoeten op. Mijn favoriete vogel aan top is de pestvogel. Laat deze zich nu mooi aanschouwen in Noordwijk. Tegelijkertijd verblijft er al twee weken een zwartbuik waterspreeuw in Leiden. Een soort die ik ooit wel eens heb gezien de de Amsterdamse Waterleiding Duinen. Maar dan wel een hele tijd terug.
Op waarneming.nl komt het bericht binnen van de aanwezigheid van een pestvogel in een nieuwbouwwijk in Noordwijk. De volgende dag ga ik er direct opuit, natuurlijk met mijn camera en verrekijker, op weg naar de gemelde locatie. Het is even zoeken, krijg zelfs wat hulp van een bewoonster daar ter plekke. Een groep mensen, gewapend met allerlei zwaar materieel aan camera's geeft toch wel de juiste plek aan. En ja hoor, de pestvogel zit zich rond te eten aan de besjes van de gelderse roos. Eindelijk weer de pestvogel in beeld. Helaas vliegt de vogel al gauw weer op, want sommige mensen willen nu eenmaal de vogel op twee meter afstand fotograferen. Jammer, laten deze mensen een goede camera kopen, met een juiste telelens en daarnaast even een studie doen hoe je vogels op afstand moet fotograferen. Maar gelukkig duikt de kleurrijke vogel een hoge boom in, om na een tijdje weer terug te keren in de rozenstruik. Ik heb er zeker 15 minuten gestaan, genoten van de vogel en me geërgerd aan de onnozelheid van sommige fotografen. Ik rijd nog even door naar Katwijk om een poging te wagen om de humes bladkoning te fotograferen. Met succes, na vijf minuten zoeken zie ik deze kleine scharrelaar in de dennenboom tussen de honderdduizend naalden zich pijlsnel verplaatsen. Hij laat zich vijf minuten zien, dan opeens foetsie. Tijd om naar huis te gaan.
In dezelfde week ga ik richting Polderpark Cronesteyn in Leiden, want daar wordt al meer dan een week een zwartbuik waterspreeuw gemeld. Daar aangekomen, zie ik al gauw meerdere enthousiaste vogelaars met telescopen en camera's turen naar de walkant van het Rijn-Schie-kanaal. De waterspreeuw is druk bezig om al duikend wat voedsel te vinden. Wat een mooi gezicht, een duikende, zwemmende waterspreeuw. Wel een erg vliegerig soort, maar wat wil je met zoveel mensen om je heen. Steeds weer vliegt de duiker een stukje naar links of rechts. En alle fotografen er rennend of fietsend achteraan. Best een grappig gezicht.
De week erna ben ik samen met mijn zoon Sander nog een keertje naar de waterspreeuw gaan kijken. Er was gelukkig wat meer zonlicht, zodat we beiden toch nog wat mooie foto's hebben gemaakt.
Het jaar 2021 is voorbij, maar wat een mooie afsluiting met deze drie toch wel zeldzame vogeltjes onder de rook van Leiden. Hopelijk brengt 2022 ook weer mooie momenten in de natuur. Voor ieder wens ik jullie "een heel gelukkig gezond 2022" toe.
Zaterdag 19 juni vertrek ik samen met Anke Burgers vanuit Leiden richting Zouweboezem. Daar ben ik een tijd niet geweest en er schijnen witvleugelsterntjes rond te vliegen. Rond zeven uur vertrekken we, de grijze lucht belooft weinig mooi licht voor vogels, maar het is in ieder geval droog. Na een uurtje arriveren we op de parkeerplaats in Zouweboezem. Gaan we de sterntjes vandaag zien?
Ik had er al dagen berichten over gekregen, in de buurt van Bentwoud zouden steenuiltjes zich ophouden. Via allerlei app-groepen (waar ik gretig gebruik van maak) kwamen de mooiste foto's binnen. Van een paar deelnemers kreeg ik gelukkig wat meer info waar deze kleine uiltjes zich zouden bevinden. Ik kreeg wel een tip mee, ga er vooral vroeg voor op pad. Oeps!
Op 14 juni 2021, om vier uur gaat mijn digitale wekker af. Echt geslapen heb ik niet, want in mijn gedachten stond ik oog in oog met mijn whish-list vogel, de steenuil. Gauw mijn bed uit, sluip naar beneden. Snel even opfrissen, ontbijtje en ondertussen mijn route laten bepalen door Google Maps. Vol hoge verwachtingen stap ik in de auto, bepakt met verrekijker, camera en proviand. Op naar Bentwoud.
Lees meer: Eindelijk dan mijn eerste steenuil waargenomen, met een roerdomp als toegift
In de jaren 70 heb ik jarenlang broedvogels in kaart gebracht in het duinengebied bij Katwijk. De Zuidduinen waren verdeeld in 12 kavels en in twee van die kavels heb ik mijn eerste ervaringen opgedaan in broedvogelmonitoring. Samen met veel andere enthousiaste vogelliefhebbers hebben we dit gebied aardig in kaart gebracht. Bekende vogelaars uit die tijd waren René van Rossum, Gijsbert van der Bent, Bram Bal en Ben Terhaar. Na vele jaren intensief monitoren ben ik gestopt. Te druk met mijn werkzaamheden in het onderwijs en het sporten. Je moet keuzes maken. Na een tijdje begon het toch weer te jeuken en toen heb ik besloten om een aantal jaren het park Cronesteijn in Leiden te monitoren op broedvogels. Samen met Jaap van der Linden en later Jack Boogmans heb ik jarenlang de vogels in dit mooie park in kaart gebracht. Daarna toch maar weer gestopt. Het vergt toch best veel tijd en die had ik niet altijd.
Maar nu, gedeeltelijk met pensioen, veel meer vrije tijd. Dat is toch het moment om mijn grote liefde voor vogels meer vorm te geven. Ik wil weer inventariseren op broedvogels, het zgn. broedvogelmonitoring (BMP) onder de hoed van Sovon. Eerst natuurlijk een gebied kiezen. Welk gebied is nog vrij. Yes, landgoed Duivenvoorde in de buurt van Voorschoten is al vanaf 2016 niet meer op broedvogels gemonitord. Ik heb me direct opgegeven in 2020 en dit jaar voor het eerst aan de gang in dit prachtige gebied.
Samen met mijn zoon Sander en met onze vogelvriend Koen ben ik vier dagen op Texel geweest. Dankzij de gastvrijheid van lieve kennissen van ons, mochten we gedurende deze dagen in een huisje bivakkeren in De Cocksdorp. Van 22 april tot en met 26 april hebben we een groot deel van het eiland afgestruind en naar vogels gekeken. Texel, vogeleiland. Het maakt de bijnaam helemaal waar. De meeste indruk maakte de enorme zwerm rosse grutto's en goudplevieren op de Schorren. Hele wolken vogels fladderden van links naar rechts. De blauwborst kreeg in niet te zien in de buurt van Leiden, maar op Texel in de kijker. Texel, een eiland om iedere keer weer naar terug te willen keren. Voor een fotoverslag kun je op de volgende link klikken: Texel, vier dagen genieten.
Op zaterdag 15 mei heb ik afgesproken met Peet Hoffmanns om samen de Nieuwe Driemanspolder te bezoeken. Om 7.00 uur in de ochtend staan we bij de parkeerplaats, bepakt met verrekijker en camera. We hopen op deze dag de geoorde fuutjes te zien, naast de vele andere wensvogeltjes, zoals de steltkluut en de blauwe kiek. Het is bewolkt maar droog. Buienrader geeft tot twaalf uur droog weer aan, dus vol goede moed gaan we op pad.
Vrijdag 9 april mijn vierde inventarisatieronde gemaakt op landgoed Duivenvoorde. Iedere keer als ik dan 's morgens vroeg het gebied betreed, valt er een soort serene rust over me heen. De eerste uren ben ik weer even een met de natuur. Voorlopig nog geen andere bezoekers op het landgoed, de eerste vogels zijn al met hun zang begonnen en ik maak me klaar om de inventarisatie te starten. Nog even de app van Sovon aanzetten, de plot selecteren en starten maar. Al direct laat de vink zijn vinkenslag horen, zingt een merel op afstand zijn prachtige liedje en een winterkoning trekt zijn snavel weer wijd open. Wat kan deze birdie toch hard zingen! Mijn ronde gaat beginnen.
